
W Polsce funkcjonują trzy stopnie uprawnień żeglarskich: żeglarz jachtowy, jachtowy sternik morski oraz kapitan jachtowy. Każdy z nich wiąże się ze ściśle sprecyzowanym zakresem uprawnień, a co za tym idzie – wymaga opanowania innego zakresu wiedzy i poziomu umiejętności. Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę poszczególnych stopni żeglarskich.
Co to jest patent żeglarski?
Patent żeglarski dokumentem potwierdzającym posiadanie prawa do prowadzenia jednostek określonych wielkości i typów po wyznaczonych wodach. Można więc porównać go do prawa jazdy, tylko że dotyczącego kierowania jachtami, a nie pojazdami.
Co ważne, pragnąc uzyskać wyższy stopień uprawnień, trzeba najpierw posiadać niższy (np. aby zostać sternikiem, należy wcześniej zdobyć patent żeglarza). Nie ma możliwości pominięcia żadnego z etapów.
Żeglarz jachtowy
Tego rodzaju patent można by określić, jako żeglarski odpowiednik prawa jazdy kat. B. Jest to podstawowy, a zarazem najniższy stopień uprawnień. Pozwala on na prowadzenie następujących typów jednostek:
- wszystkich typów jachtów żaglowych z lub bez napędu pomocniczego na wodach śródlądowych,
- jachtów o długości do 12 metrów z lub bez napędu pomocniczego na wodach morskich wewnętrznych oraz na pozostałych wodach morskich, w strefie do 2 Mm od brzegu w porze dziennej.
Pragnąc uzyskać patent żeglarza jachtowego, należy spełnić następujące warunki:
- mieć ukończonych 14 lat,
- posiadać zgodę rodzica lub opiekuna prawnego (dotyczy osób niepełnoletnich),
- zapisać się na egzamin organizowany przez PZŻ (Polski Związek Żeglarski) i uiścić stosowną opłatę egzaminacyjną,
- pomyślnie zdać obie części egzaminu (teoretyczną oraz praktyczną).
Nie ma obowiązku odbywania szkolenia przed egzaminem, jednak pragnąc uzyskać niezbędną wiedzę, warto wcześniej wziąć udział w kursie.
Jachtowy sternik morski
Jest to drugi stopień zaawansowania. Stwarza on znacznie szersze możliwości, niż patent żeglarza jachtowego, ale też jest związany z większą odpowiedzialnością. Aby uzyskać uprawnienia jachtowego sternika morskiego, należy spełnić następujące wymagania:
- być pełnoletnim,
- mieć patent żeglarza jachtowego i już jako posiadacz tego dokumentu odbyć co najmniej dwa rejsy morskie o łącznym czasie przynajmniej 200 godz. żeglugi,
- zdać organizowany przez PZŻ egzamin z wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych.
Uprawnienia jachtowego sternika morskiego pozwalają na prowadzenie następujących rodzajów jednostek:
- wszystkich jachtów żaglowych z lub bez napędu pomocniczego na wodach śródlądowych,
- jachtów żaglowych o długości kadłuba do 18 metrów z lub bez napędu mechanicznego po wodach morskich.
Warto też podkreślić, że posiadacz patentu jachtowego sternika morskiego automatycznie nabywa również uprawnienia właściwe dla motorowodnego sternika morskiego. Dzięki temu może on prowadzić:
- wszystkie typy jachtów motorowych na wodach śródlądowych,
- jachty motorowe o długości do 18 metrów po wodach morskich.
Kapitan jachtowy
Jest to trzeci, najwyższy obowiązujący w Polsce stopień uprawnień jachtowych. Aby uzyskać tego rodzaju patent, należy spełnić następujące wymagania:
- posiadać uprawnienia jachtowego sternika morskiego,
- już jako jachtowy sternik morski odbyć odpowiednią praktykę.
Składają się na nią: - minimum 6 rejsów po wodach morskich o łącznym czasie nie krótszym, niż 1200 godzin żeglugi, w tym przynajmniej 400 godzin samodzielnego prowadzenia jachtu o długości powyżej 7,5 m,
- przynajmniej jeden rejs trwający powyżej 100 godzin żeglugi na jachcie o długości kadłuba powyżej 20 m,
- co najmniej jeden rejs powyżej 100 godzin żeglugi na wodach pływowych, z zawinięciem do co najmniej 2 różnych portów pływowych.
Uprawnienia kapitana jachtowego umożliwiają prowadzenie wszystkich typów jachtów żaglowych po wodach śródlądowych oraz morskich bez ograniczeń. Posiadacz tego rodzaju patentu nabywa również uprawnienia kapitana motorowodnego. Pozwalają one na prowadzenie wszystkich typów jachtów motorowych po wodach śródlądowych i morskich bez ograniczeń.